'Ik begin nu pas te begrijpen wat schilderen eigenlijk is. Een schilder zou twee levens moeten hebben: een waarin hij leert en een waarin hij zijn kunst in praktijk brengt.'
Ik lees dit citaat van Pierre Bonnard op de muur van zaal 13 van zijn overzichtstentoonstelling in Londen in de Lente van 2019. Het raakte me zonder omweg. Ik herken deze gedachte; ze is ook bij mij al opgekomen.
In alle rollen die we hebben, zouden we een tweede leven kunnen gebruiken. Eentje waarin we alle dingen die we in ons eerste leven geleerd hebben in praktijk kunnen brengen. En rollen hebben we genoeg: ouder, kind, partner, vriend, collega, buur, leider, werknemer, deelnemer ... . Na veel proberen en experimenteren, begint meestal later in ons leven eindelijk wat te lukken.
Jammer maar helaas: het leven zit anders in elkaar. We hebben geen tweede leven. Misschien net goed: we kunnen al doende en experimenterend meteen al leren. Leren doorheen de praktijk. Proberen en dan weer beter falen. Het deed me denken aan het mooie gedichtje van Samuel Becket:
Ever tried.
Ever failed.
No matter.
Try again.
Fail again.
Fail better.
Neen, niet wachten op een tweede leven. Leren is in praktijk brengen en in praktijk brengen is leren. Geen verschil maken tussen beide. Wie weet is dat gewoon de kunst.
Overigens, zou Bonnard in zijn tweede leven nòg mooiere kunst gemaakt hebben dan de schilderijen die er in Tate Modern te zien waren?